Marianela Mejía: 'Zonder ons land, hebben we geen cultuur'

Als je je leven wijdt aan strijden voor wat juist is en strijden voor jouw mensen, dan doe je dat niet om erkenning te krijgen. Je doet het omdat je weet en gelooft dat iedereen gelijke rechten en gelijke toegang zou moeten hebben.

Maar laten we ook niet tegen onszelf liegen. Erkend worden voor je inspanning geeft je een geweldig gevoel. Je bent mens. Een klein schouderklopje, een duwtje in de rug, wat motivatie, een 'Ik zie jou en je werk,' is fijn.

Dus stel je voor dat je onderscheiden wordt en er een grote ceremonie in een ander land is. Maar dat jij niet in staat bent het bij te wonen doordat jouw regering je samen met vierendertig anderen gearresteerd heeft omdat jij verdedigde wat jou rechtmatig toekomt. Doordat ze je een strafblad geven dat voorkomt dat je een goedbetaalde baan kunt krijgen. Doordat je je elke paar dagen bij een politiebureau moet melden met als gevolg dat je het land niet kunt verlaten.

Ik zat gisteren om de tafel met Marianela Mejía en er zijn van die dagen waarop je als schrijver werkelijk het gevoel hebt dat alle woorden in de wereld tekortschieten om het verdriet en de pijn die veroorzaakt worden door een systeem dat zo corrupt is, te beschrijven. Dus ik zal het proberen. Tussen de luchtigere momenten van ons gesprek door, waarin we het over ons haar hadden, wat het voor ons als zwarte mensen betekent en de historische betekenis ervan, waren er momenten waarop ik mijn video uit moest zetten zodat mijn reacties niet zichtbaar zouden zijn. Want je denkt dat je het ergste over regeringen wel gehoord hebt. En je kent de bijbel waar ze allemaal uit voorlezen, maar hoe de regering van Honduras mensen heeft tegengewerkt, gaat gewoon te ver. 

 

Marianela Mejía komt uit de Garifuna gemeenschap, een afro-inheemse bevolkingsgroep die in Honduras leeft. Hun voorouders streden al voor het land dat nu rechtmatig van hun is. Het land waarvan ze ruim een eeuw geleden de voorouderlijke eigendomsbewijzen hebben gekregen van de toenmalige president Manuel Bonilla. Vandaag strijden hun afstammelingen nog steeds voor dit land. 

Ze gebruiken dit land om zaden te planten die hen voedsel opleveren om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien. Het is niet genoeg om te verkopen, maar het houdt ze gevoed. Ze voeren er traditionele dansen op, ze belijden hun geloof erop, ze bidden erop en onlangs hebben ze gezondheidscentra opgericht om de mensen te helpen. Toen de COVID-19 pandemie toesloeg, gingen de mensen een speciale thee zetten, een recept dat aan hen was doorgegeven door hun voorouders en dat daadwerkelijk hielp om de symptomen van het virus te verlichten. Ze konden deze thee ook verkopen aan mensen van buiten hun gemeenschap en zo wat geld verdienen.

Het lijkt erop dat ik een kleine rondleiding geef in deze gemeenschap, een vrolijke rondleiding waarvan het doel is om te laten zien hoe belangrijk het land is voor Garifuna gemeenschap. 

In dit tijdperk, waarin 'modernisatie' het op veel plaatsen overneemt, raken zwarte mensen en mensen van kleur voortdurend hun traditionele gebruiken kwijt. Je kunt het een soort hedendaagse erosie noemen.

En de leiders die deze mensen besturen zouden alles moeten doen wat in hun macht ligt, om deze culturen te behouden en zeker te stellen dat ze van generatie op generatie worden doorgegeven. Respecteer inheemse gemeenschappen, hun manieren en hun land.

Maar in plaats daarvan, heeft de narcodictatuur die tot vorig jaar Honduras regeerde, precies het tegenovergestelde gedaan. 

Er waren 46 pogingen tot moord en 35 daarvan kwamen uit Honduras.

Aan de goede kant staan is hier duidelijk gevaarlijk. En vertrekken is geen optie, want waar moet je naartoe gaan als dit de enige plek is die je thuis noemde? Hoe verlaat je je gemeenschap, je tradities, je geloof... hoe verlaat je de heilige grond waar je voorouders zo moedig voor streden?

Marianela is al eerder gearresteerd, zoals ik al vertelde. En het noodlot sloeg toe toen hij borg voor zijn zus moest betalen, een moment wat de agenten aangrepen om ook hem te arresteren. Zonder OFRANEH die alarm sloeg en de aandacht van de wereld vestigde op deze twee activisten die ten onrechte werden vastgezet, en de gemeenschap die voor het politiebureau hun kamp had opgeslagen, zouden we niet weten waar deze twee vandaag zouden kunnen zijn. Want voordat de internationale organisaties hun vrijlating eisten, had de politie geprobeerd hen met een ontvoering af te voeren naar een onbekende locatie. En we weten wat er gebeurt als de staat activisten naar geheime locaties brengt. Vaak zien hun dierbaren hen nooit meer terug.

Ondanks dat we duidelijk zien dat onze overheden schuldig zijn, komt soms de haat die ze uitdragen langzaam bij ons binnen.

Marianela is queer. Op een plaats waar de regering een openbaar evenement zal aanpakken om een homofobe verhandeling te houden, zeggend dat de queer gemeenschap het land beschadigd. Waar transgenders toegang tot onderwijsinstellingen wordt ontzegd vanwege de manier waarop ze zich kleden en hoe ze ervoor kiezen om zichzelf te uiten.

Waar een huwelijk tussen personen van hetzelfde geslacht verboden is en queers het land moeten ontvluchten om vervolging te voorkomen en voor hun leven vrezen.

En wanneer de regering mensen opjut met haatdragende toespraken als deze, dan reageren de mensen. En queers worden in elkaar geslagen en vermoord.

En zelfs in de dood, krijgen ze geen respect. Mensen gebruiken hun deadnames (de vroegere voornaam van een transgender) en leggen hen te ruste in kleren die zij geschikt voor hen achten. De homohaat volgt hen in het graf.

Marianela en zijn partner hebben een zoon van acht jaar. En vorig jaar vertoonde hij op een gegeven moment gewelddadig gedrag tegenover andere kinderen op school. Dit is de reden...

De andere kinderen op school pestten hem. Ze vroegen waarom zijn moeder zich als een man kleedde of waarom hij twee moeders had. En Marianela kon aan zijn zoon uitleggen waarom hij zich op deze manier kleedt, maar pijnlijk genoeg moest hij ook uitleggen dat de andere kinderen deze haatdragende ideeën van hun ouders en de volwassenen om hen heen kregen en dat hij er weinig aan kon doen. 

Toen de pandemie toesloeg, kreeg de queer gemeenschap geen steun, totdat Marianela over OFRANEH hoorde en hen opzocht. De organisatie steunde de gemeenschap toen niemand anders dat deed en opende drie opvangplaatsen voor queers om in te wonen omdat tijdens de pandemie de mensen veel meer tijd over hadden om alles om hen heen te observeren en ook om andere mensen te observeren, dus veel gezinnen ontdekten dat hun kind queer was en zetten hen het huis uit. OFRANEH nam ze op. Ze gaven hen eten, toegang tot het internet en organiseerden trainingen en opleidingen voor ze zodat ze werk konden vinden en zichzelf konden onderhouden.

Nu, ondanks dat de LHBTI+ gemeenschap door haar eigen mensen vervolgd wordt, gaan ze nog steeds bij mensen thuis langs om eten en andere noodzakelijke huishoudelijke artikelen uit te delen zodat ze deze zware tijden kunnen overleven.

Ik neem aan dat wanneer je ziet dat de mensen die je zonder enige reden veroordeeld en kwaad gedaan hebt je nog steeds een helpende hand toesteken, ondanks dat ze zelf niet veel hebben, je je beslissingen soort van herbeoordeelt.

Voor de pandemie, had Marianela een onderneming en studeerde ook nog, maar omdat de regering belachelijke wetten heeft voor eigenaars van kleine bedrijven, zoals hen te verbieden facturen uit te schrijven (wat, zoals je wel weet, veel klanten wegjaagt), en ze voortdurend nieuwe dingen verbood, ging het niet goed met het bedrijf. Ik moet ook vermelden dat vanwege homohaat veel mensen geen zaken meer wilden doen met Marianela.

Dit, met een zoon die hij te eten moest geven en verzorgen en tegelijkertijd de autoriteiten bestrijden die zijn moeders huis en land wilden afpakken, dreef Marianela bijna tot zelfmoord.

Nu stel je misschien een zeer belangrijke vraag: waarom is de regering zo verdomd vastbesloten om dit land af te pakken van de rechtmatige eigenaars? Waarom heeft het jarenlang genocide gepleegd tegen het Garifuna volk voor dit land?

Ze willen het land verkopen aan superrijke toeristen die er resorts zullen bouwen en heel veel zullen verdienen aan het land dat niet rechtmatig het hunne is. En misschien zullen ze lokale werknemers in dienst nemen om op deze resorts te werken, en ze een schijntje betalen. We weten hoe dit gaat.

Het land is ook rijk aan mineralen en de regering wil dit delven en er maximale winst op maken, terwijl ze het land voorgoed vernietigen doordat ze onethische mijnmethodes gebruiken en het land droog en het water vol schadelijke chemicaliën achterlaten, de lokale bevolking verdrijven en hen nog geen cent geven van deze delfstoffen-rijkdom.

In het verleden werden vrouwen buitengesloten van deze gesprekken hoewel ze nog wel steeds aan de voorlinie van de oorlogen geplaatst werden. Dus Marianela hoopt dat, nu hun nieuwe president een vrouw is, en met forums zoals de CSW van de VN, de stem van vrouwen eindelijk gehoord zal worden. Want vrouwen zijn krachtig en sterk en bereid het werk te doen.

Maar bovenal hoopt Marianela dat hetzelfde land waar hij als kind op voetbalde en waar hij bij de buren kokosnoten stal om daarna vrolijk en lachend over het strand weg te rennen, hetzelfde land zal zijn waar hun kinderen en hun afstammelingen dat in de toekomst ook zullen kunnen doen, ongeacht wie ze zijn, wat hun status of hun geaardheid is.

Hij hoopt dat het land en zijn culturen,

Het land en zijn gebruiken, 

Het land en zijn geloofsovertuigingen,

Doorgegeven zal worden, niet uitgehold, niet beschadigd, niet gecriminaliseerd, niet vervolgd.

Voor hem, voor zijn kind en voor het Garifuna volk.