Gezag is niet dat hoge machtsniveau dat alleen bereikbaar is voor mensen die het parlement toespreken. Maar veel mensen beseffen dit niet. Je zegt de chief waarschijnlijk elke morgen gedag op weg naar je werk. Jullie gaan naar dezelfde kerk en drinken iets in hetzelfde café. Maar je realiseert je niet dat dit de eerste persoon is om naar toe te gaan als er een probleem is.
Het is natuurlijk correcter om te zeggen dat in Afrika de eerste persoon waar je naar toe gaat familie is. Of dat nu jouw eigen familie is of de familie van degene die jou onrecht heeft aangedaan. Of het nu iets op het werk is of niet en ongeacht het feit dat je weet dat ze misschien geen oplossing hebben. Of, als de zaken omgedraaid zijn, brengen ze een kwestie bij jou naar voren.
En voor mij was die kwestie: waarom ben ik zoals ik ben?
Ik denk dat Alesandra waarschijnlijk een van de adembenemendste vrouwen is die ik heb ontmoet. E-ontmoet, moet ik zeggen. Ik zat op mijn leunstoel te wachten tot ze zich zou melden bij de Zoomcall. Ik had me gerealiseerd dat ik me als schrijver vaak een beeld van mensen vorm voordat ik ze ontmoet of met ze praat. Hoe ze er uit zouden kunnen zien, hoe lang ze zijn, hoe hun stem klinkt … zelfs waar ze wonen en hoe hun lach klinkt. En toen verscheen ze op mijn beeldscherm en het eerste wat ik dacht was hoe mooi ze was en hoe goed ze dat uitstraalde. Ongetwijfeld kijken mensen haar na als ze voorbijloopt.
Maar de reden dat mensen zich omdraaien om haar na te kijken is niet haar schoonheid. Want Alesandra Ogeta is een transvrouw die in Kenia woont, en die enkele daad van gewoon er durven zijn is voor haar voldoende om dagelijks lastiggevallen te worden.
En om nog verder te gaan, ze is een transvrouw die haar leven eraan gewijd heeft om haar mede-transmensen te verdedigen. Ze heeft er haar werk van gemaakt om ervoor te zorgen dat ze veilig en beschermd zijn en dat ze toegang hebben tot voorzieningen en diensten.
Tijdens ons gesprek bracht ze iets heel interessants ter sprake. Wanneer we veilige plekken creëren, vergeten we vaak dat er in de buitenwereld nog steeds niets veranderd is. En we kunnen niet alleen op die plaatsen bestaan zonder interactie te hebben met de andere kant. De frustratie en het leed dat dit veroorzaakt is systematisch. Een perfect voorbeeld zie je in het hele proces van goede documentatie voor trans, intersekse mensen en mensen die zich niet aan gender conformeren. Als je correcte naam en geslacht niet op je officiële documenten staan, is dat een probleem als je bijvoorbeeld geld- en bankzaken wilt regelen. En nu denk je misschien, dan vermijd je de bank toch, maar behalve het feit dat de meeste Kenianen voornamelijk gebruik maken van het mobiele geldtransfersysteem M-Pesa, betekent het dat je ook geen lening kunt krijgen als je de bank vermijdt.
We kunnen veilige huisvesting aanbieden, voedsel en kleding en zelfs juridische diensten voor intersekse mensen die het nodig hebben, ook al is toegang tot vertegenwoordiging een groot probleem. Iedereen is bang om iemand te vertegenwoordigen die ‘anders’ is. Maar er zijn grenzen aan wat we kunnen doen. We kunnen geen leningen of kapitaal verstrekken aan leden van onze gemeenschap om een eigen bedrijf te starten.
En daarom richten we ons op het veranderen van zaken vanaf de bovenkant. Dat betekent samenwerken met andere organisaties op hetzelfde gebied. Contact leggen met de overheid, vanaf het eerste niveau, dus met de baas en andere regionale bestuurders, omdat dat de mensen zijn die in het veld werken. Degenen die de rechtstreekse macht hebben om het geweld te stoppen en mensen te onderwijzen. Zij staan op ooghoogte. En daarna helemaal omhoog werken naar de ministeries en de beleidsmakers om de wetten te veranderen die de gemeenschap treffen.
En we hebben de invloed van ons werk gezien. O ja, dat hebben we zeker.
Dat Kenia het eerste Afrikaanse land en zelfs een van de weinige landen ter wereld werd die tijdens de laatste volkstelling intersekse mensen erkende, is een enorme mijlpaal. Dat het Ministerie van Gender een volledig onderzoek laat uitvoeren naar intersekse mensen in Kenia, waaronder ook hun doorleefde ervaringen, de uitdagingen die ze tegenkomen en mogelijke oplossingen daarvoor, is een wapenfeit waar we een paar jaar geleden alleen maar van konden dromen.
En ja, dat we eindelijk erkend worden door de regering, maakt ons niet méér wie we zijn. We hebben al het interne werk verricht om onszelf te leren kennen, vragen over onze identiteit in ons hoofd beantwoord en we zijn genadig voor onszelf geweest als we niet alle antwoorden kenden. Het is leren accepteren wie we zijn en daar trots op zijn in een maatschappij die zijn uiterste best doet om ons te haten, die zelfs een stap verder gaat en ons wil leren hoe we onszelf kunnen haten en ons daar alle woorden voor leert en ons daarna nog meer verafschuwt als we weigeren die haat te leren. We zien die erkenning als eindelijk onze rechten krijgen. Eindelijk kunnen bestaan volgens de wet en niet ertegen moeten vechten. Eindelijk kunnen ademhalen.
En we zullen ademhalen. We zullen langzame, bewuste ademteugen nemen, geen gehaaste ademhappen, angstig dat iemand ons erop zal betrappen dat we bestaan en ons ervoor zal kruisigen. We zullen elkaars hand vasthouden als we wandelen. We zullen ons juiste voornaamwoord gebruiken als we bestellen in een restaurant en niet bang zijn onszelf te outen en publiekelijk ervoor uit te komen wie en wat we zijn. We zullen een hele collectie pruiken hebben, die niet in de kast blijven staan om stof te vergaren, maar die we op straat zullen dragen, niet bang dat een groep te lang naar ons zal staren en ons naar huis zal volgen.
We zullen leven. We zullen leven in onze waarheid en onze identiteit, en niet bang zijn om te hard te lachen in het openbaar of om te openlijk lief te hebben.
Ik wilde werken aan zaken die belangrijk zijn voor mensen zoals ik. Ik wilde dat we ons vertegenwoordigd voelden, om te weten dat er hoop is voor een betere toekomst. Ik wilde voor hen strijden, voor ons, en ik hoop dat ze weten dat de weg voorwaarts vanaf nu alleen maar omhoog gaat.
