De minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp, Reinette Klever, kondigt een gigantische bezuiniging aan op het maatschappelijk middenveld. Zij werpt hoge drempels op voor maatschappelijke organisaties die wereldwijd opkomen voor democratische processen, internationale rechtsorde en mensenrechten, waaronder vrouwenrechten en gendergelijkheid. Er gaat een streep door alle budget voor de uitvoer van de internationale Vrouwen, Vrede en Veiligheidsagenda.
De keuze van dit kabinet leidt tot
een ongekende ontwrichting van de maatschappelijke beweging die opkomt voor
democratie, rechtsorde en mensenrechten en die werkt aan inclusieve vrede- en
veiligheidsprocessen, wederopbouw en klimaatadaptatie. Directeur Anne-Floor
Dekker: "Op zijn zachtst gezegd is dit een merkwaardig besluit in een tijd van groeiend ultraconservatisme, toenemend gewelddadig conflict en meer antidemocratische regimes.”
Impact van deze
kaalslag
Bij aantreden van
het nieuwe kabinet werd bekend dat het kabinet wilde
bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking. De mate van en manier waarop is echter
ongekend. Slechts een derde van het huidige budget dat ook naar lokale
organisaties moet gaan, blijft bestaan. Nationale en
lokale maatschappelijke organisaties moeten 50% aan eigen middelen inbrengen. Alleen
dienstverlening en dialoog worden nog gefinancierd. Directeur Anne-Floor
Dekker: "Vrouwelijke
mensenrechtenverdedigers zoeken juist internationale steun voor hun werk en
hebben internationale lobby en advocacy keihard nodig voor hun bescherming. De Kamer
wilde dat het kabinet het werk van vrouwelijke mensenrechtenverdedigers
beschermt. Dat gaat op deze manier niet lukken.”
De afgelopen paar
jaar nemen autocratische regimes exponentieel toe en worden
sterker, ook in Europa en de VS. De anti-genderbeweging krijgt meer voet aan de grond - ook in het mondiale
Noorden. Het aantal gewelddadige
conflicten loopt op. Maatschappelijke organisaties en mensenrechtenverdedigers worden
aangevallen, krijgen te maken met repressieve wetgeving en worden via
subsidietekorten en onmogelijke subsidie-eisen verdeeld en geïsoleerd.
Steeds meer komen
juist organisaties die opkomen voor democratische processen, internationale
rechtsorde en mensenrechten, waaronder vrouwenrechten- en gendergelijkheid alleen te staan. Landen die voorheen
vooropliepen in flexibele financiering van vrouwelijke mensenrechtenverdedigers
en vrouwelijke vredesopbouwers, zodat zij met gevaar voor eigen leven kunnen blijven
opstaan tegen repressieve regimes trokken hun steun in. Zweden (SIDA) is hier een voorbeeld van. Na de herverkiezing
van Trump is aannemelijk dat ook de VS (USAID) de steun aan onder andere
vrouwenrechten en gendergelijkheidswerk stopt. Tijdens zijn eerste termijn
verbood hij onder andere veilige abortuszorg en -educatie.
Internationale samenwerking cruciaal
Gezamenlijke lobby
en advocacy (opkomen voor) van maatschappelijke organisaties in het mondiale
Zuiden en Noorden heeft een cruciale functie: juist groepen die alleen staan en
organisaties die geen deel uitmaken van de macht, hebben internationale steun
van gelijkgezinde maatschappelijke organisaties met lange termijn commitment hard nodig. Denk aan de vrouwen in Afghanistan,
Irak en Myanmar. Of aan de overlevers van seksueel geweld in Soedan. Met
internationale partners wisselen zij signalen uit over mensenrechtenschendingen
en de opkomst van ultraconservatieve en gewelddadige regimes. Zij wisselen strategieën uit over effectieve vredesopbouw,
humanitaire hulp en verdediging van mensenrechten.
Deze
kennis wordt gedeeld op internationale besluitvormingsfora, zoals de
Mensenrechtenraad en de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Voor lokale
organisaties in het mondiale Zuiden is het haast onmogelijk toegang te krijgen tot
internationale besluitvormingsprocessen zoals bij de Verenigde Naties, maar ook
Brussel en Den Haag. Samenwerking met andere, in het mondiale Noorden gevestigde,
maatschappelijke organisaties maakt
die toegang groter en vaak ook veiliger. Bijvoorbeeld voor vrouwelijke
mensenrechtenverdedigers, jongeren en lokale gemeenschappen die opkomen voor
hun leefomgeving, die mee willen doen met vredesbesprekingen of die
mensenrechtenschendingen aankaarten.
Waar het voor
lokale mensenrechtenverdedigers en organisaties te gevaarlijk is, omdat zij
worden bedreigd door lokale autoriteiten of extremistische groepen, biedt steun
van onder andere Nederlandse maatschappelijke organisaties dus uitkomst. Zij
bieden bescherming en informeren Nederlandse ministeries en Kamerleden over de
lokale situatie. Ook informeren zij de Nederlandse overheid en politiek over de
impact van het Nederlandse buitenlandbeleid. Zo wordt de Nederlandse overheid ook
aan eigen gemaakte internationale afspraken gehouden.
Met de aangekondigde kaalslag wordt de internationale maatschappelijke beweging die opkomt voor democratische processen, internationale rechtsorde en mensenrechten - waaronder gendergelijkheid en vrouwenrechten, sterk in hun beweegruimte ingeperkt. Directeur Anne-Floor Dekker: "De bezuinigingen spelen ultraconservatieve en autocratische bewegingen juist in de hand, in plaats van dat deze worden tegengehouden. Dit is precies de verkeerde actie op precies het verkeerde moment.”
Reacties van onze leden:
Both ENDS: Reactie op kamerbrief over toekomstige samenwerking met maatschappelijke organisaties
Partos: Kabinet laat maatschappelijk actoren wereldwijd in de steek
Plan International: Klever holt beweging meisjes- en vrouwenrechten uit
