22-08-2019
Door Dick Broggel, Hivos
Afgelopen juli woonde ik een conferentie bij over vrouwenrechten in Syrië, georganiseerd door Hivos en haar partners. Voor sommigen klinkt het misschien vreemd om te focussen op vrouwenrechten in een land dat verscheurd wordt door een burgeroorlog. Want als je mensen op de vlucht voor kogels en vernietiging vraagt naar hun grootste zorgen, zouden ze waarschijnlijk dingen zeggen als: veiligheid, vrede, gezondheid, stabiliteit en wederopbouw.
Het zijn echter juist vrouwen die direct en indirect het meest worden getroffen door de gevolgen van grootschalige conflicten. De Syrische autoriteiten staan bekend om de systematische onderdrukking van hun volk, en vooral vanwege hun buitensporige aanvallen op vrouwen om angst en sociale onrust binnen gemeenschappen te verspreiden. Vrouwen in Syrië worden gebruikt als instrumenten om het sociale weefsel te verscheuren en de samenleving te ontmenselijken, zodat het Assad-regime aan de macht kan blijven.
Vrouwen die het doelwit zijn, worden onderworpen aan seksueel misbruik, verkrachting, afranselingen en andere ernstige vormen van marteling. Deze zelfde vrouwen worden vaak opnieuw het slachtoffer als ze worden gestigmatiseerd door hun gemeenschap vanwege wat er met hen is gebeurd. Dus raken ze geïsoleerd en afhankelijk van humanitaire hulp - als die er is.
Het was omdat dit soort praktijken gebruikelijk zijn in tijden van oorlog, of niet voldoende aan bod komen in vredesbesprekingen, dat de VN-Veiligheidsraad bijna 20 jaar geleden instemde met zijn historische resolutie over vrouwen, vrede en veiligheid (UNSCR 1325).
Het behandelt twee belangrijke punten: de buitensporige impact van gewelddadige conflicten en oorlogen op vrouwen en meisjes, en de cruciale rol die vrouwen zouden moeten spelen en nu al spelen bij conflictpreventie, conflictoplossing, vredestichting en vredesopbouw.
Partijen die bij een conflict betrokken zijn, moeten vrouwen en meisjes beschermen tegen alle vormen van gendergerelateerd geweld, met name verkrachting en andere vormen van seksueel geweld die voorkomen tijdens gewelddadige conflicten.
De resolutie dringt er ook bij alle actoren op aan om de participatie van vrouwen te vergroten en genderperspectieven op te nemen in alle vredes- en veiligheidsinspanningen van de Verenigde Naties.
Precies om deze reden ondersteunt Hivos sinds 2016 Syrische vrouwen in het VN-vredesproces met steun van de Nederlandse overheid. De conferentie die ik bijwoonde, maakt deel uit van een voortdurende inspanning om Syrische vrouwen uit alle delen van het land samen te brengen en hen hun visie op de toekomst van Syrië te laten uitleggen en hoe zij de rol van vrouwenrechten zien.
Hun discussies gingen over vier gebieden van de deelname van Syrische vrouwen aan processen en instellingen die hun rechten aantasten: de VN-vredesbesprekingen in Genève, de deelname van vrouwen aan de politieke besluitvorming in Syrië, het vermogen van vrouwen om bij te dragen aan de nieuwe Syrische grondwet, en de rol van maatschappelijk middenveld bij het ondersteunen van deze doelstellingen.
Het slotdocument van de conferentie weerspiegelt wat deze vrouwen zien als belangrijke en realistische stappen voorwaarts om hun gelijke en veilige deelname aan de wederopbouw van de Syrische samenleving en het smeden van een duurzame vrede te bereiken.
Voor mij was het een absoluut voorrecht om deel uit te maken van dit proces en deze vrouwen te ondersteunen in hun strijd voor vrede en een beter en waardiger leven. Het was zeer inspirerend om de stemmen van vrouwen samen te brengen over kwesties waar ze allemaal mee te maken hebben, ongeacht waar ze vandaan komen in Syrië. Het belooft ook veel goeds voor hun betrokkenheid bij hun gemeenschappen thuis.
Helaas kunnen we onze steun aan deze dappere vrouwen wellicht niet volhouden, aangezien de financiële steun die Hivos en haar partners van de Nederlandse overheid hebben gekregen afloopt. Zonder dit zou deze zeer gemotiveerde groep pleitbezorgers die strijden voor het recht van alle Syrische vrouwen om hun eigen toekomst vorm te geven, zelf geen toekomst hebben. Al hun prestaties en stappen die we tot nu toe hebben gezet, alle netwerken en samenwerkingen die we hebben gecreëerd, zullen geen kans krijgen om hun vruchten af te werpen.
2020 markeert de twintigste verjaardag van VN-resolutie 1325.
Het zou een desastreus signaal zijn voor vrouwen overal als Nederland zou besluiten om de steun aan met name deze vrouwen te beëindigen, vechtend tegen zulke grote kansen. Vooral nu, in tijden van achteruitgang van liberale waarden wereldwijd, is het noodzakelijk om vrede, rechten en inclusie te handhaven en te staan, wat er ook gebeurt.
©Augustus 2019
